Edukacja klimatyczna staje się kluczowym elementem nowoczesnego systemu nauczania, a najlepsze efekty przynosi wtedy, gdy uczniowie mają poczucie realnego wpływu, rozwiązując samodzielnie zdiagnozowane problemy w swoim lokalnym środowisku. W ciągu 6 lat w ośmiu szkołach w trzech województwach stworzyliśmy przestrzenie edukacyjne typu School Living Lab – pracownie, w których młodzież nie tylko zdobywa nowe kompetencje, jak umiejętności technologiczne, ale także rozwija empatię i sprawczość.
Jako podsumowanie programu uczniowie z Zespołu Szkół im. Narodów Zjednoczonej Europy w Polkowicach, Szkoły Podstawowej nr 3 w Polkowicach, Zespołu Szkół Politechnicznych im. Bohaterów Monte Cassino we Wrześni, Samorządowej Szkoły Podstawowej nr 6 im. Jana Pawła II we Wrześni, Szkoły Podstawowej nr 77 w Poznaniu, VIII Liceum Ogólnokształcącego w Poznaniu, Szkoły Podstawowej nr 34 im. Wojska Polskiego w Poznaniu, Samorządowej Szkoły Podstawowej w Kaczanowie przygotowali wyjątkowe wydarzenie – Code for Green Day. Za nami prezentacje m.in. we Wrześni i Poznaniu, podczas których można było zobaczyć stworzone przez uczniów prototypy, poznać historię ich powstawania, a także obejrzeć filmy dokumentujące kolejne etapy projektu.
W trakcie tych sześciu lat – w trakcie około 5800 godzin zajęć – młodzież opracowała około 100 prototypów aplikacji i urządzeń – wiele z nich doczekało się realizacji jak np. aplikacja FLOODA do monitorowania nawodnienia roślin, ławka solarna „Dobrej Energii”, projekt stacji pomiarowej jakości powietrza, prototyp płotu retencjonującego wodę w skali mikro, interaktywny ul edukacyjny, aplikacja LichenGO do badania bioróżnorodności, mikroprojekt interaktywnego heksagonalnego domu czy projekt interaktywnego, edukacyjnego kosza na śmieci lub urządzenia monitorującego domowe zużycie wody Waterloo.
W Poznaniu Code for Green Day odbył się w podstawówce nr 34, gdzie oprócz uczniów i nauczycieli biorących udział w programie, projekty oglądali: przedstawiciele Rady Osiedla, p. Ewelina Lisewska-Nowicka, która pracuje na stanowisku ds. organizacji szkół i placówek oświatowych w Poznaniu oraz eksperci eksperci z Fundacji Code for Green: dr inż. Adam Turkot i prof. dr hab. Damian Łowicki.
„Edukacja klimatyczna to ważny element w systemie nauczania. Nic tak dobrze nie działa wśród uczniów jak praktyka, poczucie sprawczości i odpowiadanie na samodzielnie zdiagnozowane problemy w środowisku lokalnym. Dodając do tego jeszcze empatię i szereg kompetencji, np. technologicznych, uzyskujemy model edukacyjny uszyty na miarę współczesnej zmiennej rzeczywistości. Tak działamy w naszych Living Labach – pracowniach Code for Green w 8 szkołach, w 3 województwach. Zamykamy właśnie 6-letni program. Podsumowanie jest huczne, bo szkoły wybrały 3 miasta na Code for Green Day. W każdym z miast można zobaczyć prototypy wykonane w pracowniach, porozmawiać o tym, jak powstały i dlaczego. Można obejrzeć filmy i zdjęcia z każdej fazy programu albo wziąć udział w pokazowych zajęciach i wypróbować choć część metody, którą pracujemy z młodzieżą” – komentuje Małgorzata Lewandowska, koordynatorka programu.
Dzięki Living Lab, szkoły stają się miejscem, w którym uczniowie i nauczyciele mogą praktycznie uczyć, uczyć się i wpływać na swoje otoczenie. Od 2018 roku, około 160 uczniów rocznie uczestniczy w zajęciach, które odbywają się dwa razy w tygodniu. Młodzież projektuje rozwiązania z zakresu ochrony wody, klimatu i różnorodności biologicznej. Ważnym aspektem Living Lab jest szkolenie nauczycieli, dzięki czemu mogą oni efektywnie pracować z uczniami, wykorzystując nasz autorski program Code for Green. Living Lab rozwija kluczowe kompetencje, takie jak krytyczne myślenie, współpraca, komunikacja, kreatywność, działanie, myślenie projektowe i systemowe, umiejętności cyfrowe, naukowo-badawcze oraz biznesowe. Zachęca do zaangażowania, odpowiedzialności i motywacji do zmiany świata.
„Praca nad projektami, które wspólnie realizowaliśmy w ramach Code for Green, przyniosła wiele pozytywnych zmian. Na Code for Green Day stworzyliśmy plakaty, które są częścią wystawy edukacyjnej. Sam program przyczynił się do przekształcenia naszej szkoły w bardziej przyjazne miejsce. Nasza sala jest pierwszą, która została całkowicie wyremontowana i zyskała nowy, funkcjonalny układ – właśnie dzięki programowi Code for Green” – zaznacza Sylwia Piórkowska, nauczycielka ze Szkoły Podstawowej nr 77 w Poznaniu.
Program School Living Lab był przeznaczony dla uczniów o różnych predyspozycjach i zainteresowaniach. Działania opierały się na kilku filarach, m.in.: zrównoważonym rozwoju – dzięki wiedzy z tego zakresu uczniowie zyskali umiejętności niezbędne do podejmowania świadomych decyzji, które przyczyniają się do ochrony środowiska i poprawy jakości życia obecnych oraz przyszłych pokoleń. Młodzież nabyła też doświadczenia praktyczne, takie jak ogrodnictwo szkolne, recykling badania terenowe czy aktywny udział w programach ochrony przyrody.
„Program Code for Green to przede wszystkim nauka współpracy. Mając w zespole osoby o różnorodnych możliwościach – zarówno manualnych, jak i intelektualnych – musieliśmy wspólnie ustalić, kto za co odpowiada. Kluczowa była tu empatia, dzięki której mogliśmy doprowadzić projekt do końca. Idealnie byłoby, gdyby za każdym razem rezultatem był prototyp, co zawsze daje ogromną satysfakcję, choć czasem efekt końcowy odbiegał od założeń. W takich sytuacjach umiejętność współpracy i wzajemne zrozumienie były nieocenione, zarówno w edukacji, jak i w codziennym życiu” – ocenia model nauczania Karolina Kawczyn, nauczycielka z VIII LO w Poznaniu.
School Living Lab umożliwił połączenie wiedzy z różnych dziedzin, takich jak biologia, chemia, geografia, nauki społeczne, informatyka, aby uczniowie mogli zrozumieć złożone związki między działalnością człowieka a środowiskiem naturalnym. Wiele szkół, które zdecydowały się włączyć w program, w ciągu 6 lat zrealizowało własne działania i inicjatywy, takie jak akcje oszczędzania energii, zbiórki surowców wtórnych, dni bez samochodu czy kampanie na rzecz ochrony lokalnych ekosystemów. Co istotne, Living Lab zaangażował lokalne społeczności, samorządy, organizacje pozarządowe i firmy do wspólnego działania. Jednym z efektów takiej współpracy jest edukacyjny ogród przyszkolny w Samorządowej Szkole Podstawowej nr 6 im. Jana Pawła II we Wrześni (na zdj. w galerii poniżej).
Na zdj. poniżej – pracownie w Poznaniu i we Wrześni