Po 8 latach organizacje pozarządowe wróciły do merytorycznej dyskusji o polskiej szkole. Te, skupione w Sieci Organizacji Społecznych dla Edukacji, w tym Fundacji Code For Green wraz z nauczycielami, ekspertami ze szkół wyższych i Instytutu Badań Edukacyjnych spotkały się 28-29 maja 2024 roku w Jabłonnie, by wypracować rekomendacje dla Ministerstwa Edukacji Narodowej dotyczące kompetencji uniwersalnych uczniów m.in. w zakresie edukacji klimatycznej, obywatelskiej, globalnej, psychospołecznej, które mają stać się fundamentem otwartej i obywatelskiej szkoły.
Prace ekspertek i ekspertów skupiają się na kilku istotnych założeniach:
- Integracji przedmiotów wokół kompleksowych zagadnień.
- Autentyczności uczenia się – powiązania nauki z rzeczywistymi sytuacjami.
- Aktywnego uczestnictwa uczniów.
- Różnorodnych metodach pedagogicznych – uczenia się przez dociekanie, problem-based learning czy projektów.
- Nadania nauce społecznego kontekstu.
Edukacja klimatyczna, czyli jeden z filarów nowoczesnej szkoły
– Przed nami – już jesienią – poważne rozmowy na temat nowej podstawy programowej. Zanim jednak to się zadzieje, trzeba się wspólnie z Ministerstwem Edukacji Narodowej przyjrzeć profilowi absolwenta oraz kompetencjom, które ma kształtować szkoła. Naszym celem jest między innymi to, aby edukacja klimatyczna i środowiskowa była międzyprzedmiotowa, skupiała się na praktyce i rozwijała sprawczość uczniów. By byli oni świadomi, ale i potrafili potrafili pozytywnie wpływać na otaczający ich świat” – podkreśla dr Małgorzata Snarska-Nieznańska, prezeska Fundacji Code For Green, kierująca pracami i wypracowaniem rekomendacji dotyczących edukacją klimatycznej i środowiskowej.
Edukacja psychospołeczna w rozwoju uczniów
Drugim obszarem, którego pracami kieruje dr Justyna Józefowicz z Fundacji Code For Green jest edukacja psychospołeczna. W obliczu rosnących wyzwań związanych z dobrostanem psychicznym młodzieży, szkoła musi odgrywać kluczową rolę w kompleksowym wspieraniu rozwoju uczniów.
Kluczowe elementy dyskutowane przez grupę odnoszą się do:
- Priorytetowego traktowanie dobrostanu psychicznego uczniów.
- Rozwijaniania kompetencji miękkich, takich jak praca zespołowa czy kreatywne myślenie.
- Wzmacniania poczucia sprawczości i podmiotowości wśród młodzieży.
By je osiągnąć, konieczne wydaje się wdrożenie co najmniej:
- Zwiększenia dostępności i jakości pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkołach.
- Zapewnienia wysokiej jakości zasobów cyfrowych i narzędzi do nauczania hybrydowego.
- Wzmocnienie kompetencji nauczycieli w zakresie rozpoznawania i wspierania uczniów z problemami.
- Stworzenie w szkołach kultury dbałości o dobrostan uczniów i budowanie pozytywnych relacji.
– Marzy mi się szkoła, w której dzieci i młodzież będą uczyły się różnych stylów współdziałania – od demokratycznego do hierarchicznego, nawet funkcjonowania w anarchii – każdego stylu, z którym spotkają się w dorosłym życiu. Żeby to było możliwe, szkoła musi przestać udawać, że jest czymś obok życia. Bo jest życiem – miejscem na sprawstwo i branie odpowiedzialności. Do tego nie trzeba być dorosłym – uważa dr Justyna Józefowicz z Fundacji Code for Green, odpowiedzialna za edukację psychospołeczną
Kluczową rolę w transformacji polskiej edukacji odgrywają nauczyciele, którzy muszą być odpowiednio przygotowani i wspierani, aby móc efektywnie realizować nowoczesne podejście do rozwoju uczniów.
Nauczyciele potrzebują kompleksowego wsparcia, aby móc skutecznie identyfikować problemy uczniów i udzielać im adekwatnej pomocy. Niezbędne jest zapewnienie im szkoleń z zakresu rozpoznawania i reagowania na problemy psychiczne, a także wzmocnienie kompetencji w budowaniu relacji, komunikacji i pracy zespołowej.
Równie ważna jest współpraca całej społeczności szkolnej – dyrekcji, nauczycieli, specjalistów, rodziców i samych uczniów. Kluczowe działania to m.in. stworzenie w szkole zespołów ds. wsparcia uczniów, regularne monitorowanie ich dobrostanu oraz budowanie kultury otwartości, zaufania i wzajemnego szacunku.
