Wyruszyliśmy do Gdańska! Flis Wisłą „Łączymy Polskę” został oficjalnie rozpoczęty w środę, 17 lipca. Płyniemy repliką drewnianej szkuty „Oskar Kolberg” z Opatowca do Bałtyku, śladami dawnych flisaków. Obecnie mijamy 220 km rzeki. Po drodze zatrzymamy się na pokazy filmu „Do ostatniej kropli” i spotkania z jego twórcami – operatorem Wiktorem Strumiłło oraz – w wybranych miejscach – reżyserką Ewą Ewart i współautorem scenariusza, Piotrem Nieznańskim.

Płyń więc, płyń, o tratwo, po szumiącej fali,

Płyń do Gdańska dziatwo, dalej, dalej, dalej.

(Fragment pieśni „Hej flisacza dziatwo”)

Głównym elementem naszego projektu jest flis repliką historycznej szkuty „Oskar Kolberg”, który potrwa do września. Podczas tej ponad 900-kilometrowej wyprawy świętujemy 400 lat tradycji flisactwa na Wiśle. Odwiedzimy takie miejscowości jak: Sandomierz, Kazimierz Dolny, Warszawa, Płock, Włocławek, Toruń, Bydgoszcz i Gdańsk, gdzie odkryjemy i wypromujemy unikalne walory historyczne, kulturowe i przyrodnicze Wisły i jej doliny.

Wypłynęliśmy już z Opatowca (160 km Wisły), gdzie spotkaliśmy się z burmistrzem – Sławomirem Kowalczykiem i pracownicami Ośrodka Kultury. Za nami też pierwsze badania wody za pomocą specjalnego spławika połączonego z aplikacją. Czystość wody w Wiśle i jej dopływach sprawdzamy dzięki wsparciu BNP Paribas. Nowe urządzenie w spławiku pozwala odczytywać zasolenie wody w aplikacji i zapisywać dane, do których dostęp ma Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Doświadczenia innych krajów pokazują, że tzw. citizen science, czyli nauka obywatelska, może wspierać państwowy monitoring wód. Taki społeczny monitoring dostarcza danych o podstawowej jakości wody z miejsc nieobjętych regularnym, profesjonalnym monitoringiem. Ten trend zyskuje na popularności dzięki rozwojowi internetu i nowych technologii informacyjnych.

Woda od momentu wypłynięcia spadła o około 30 cm, weszliśmy na kamienie, ale sytuacja została opanowana! Płyniemy dalej! Relacjonują uczestnicy flisu.

Polska to kraj o bogatym dziedzictwie, a tradycja flisactwa jest jego fascynującą częścią. Przez wieki, zanim rozwinął się transport drogowy i kolejowy, ta forma przewozu towarów rzekami była kluczowa dla rozwoju gospodarczego i społecznego naszego narodu. Teraz, gdy flisactwo znalazło się na Liście Reprezentatywnej Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO, chcemy przypomnieć tę wyjątkową tradycję i połączyć ją z edukacją o zasobach wodnych.

W czasach rozkwitu Rzeczypospolitej Obojga Narodów, Wisła i flisactwo odegrały kluczową rolę w handlu zbożem i drewnem. Nasza podróż ma przywrócić pamięć o tych ważnych dla naszej historii czasach. Flisacy, którzy tygodniami żyli i pracowali na tratwach, wożąc towary do Gdańska, byli niezwykle ważni dla gospodarki i społeczeństwa tamtych epok. Rozwój kolei i ograniczenia zaborców doprowadziły do zaniku flisactwa, a ostatni zarobkowy spław odbył się w 1968 roku. Naszym celem jest ożywienie pamięci o flisach wiślanych. Przed nami tygodnie podróży, spotkań i rozmów.

W planie mamy m.in. pokazy nagradzanego filmu „Do ostatniej kropli” w reżyserii Ewy Ewart, połączone ze spotkaniami z twórcami – Wiktorem Strumiłło (zdjęcia z drona) i Piotrem Nieznańskim (konsultant i współautor scenariusza). Organizujemy też dyskusje i debaty o dziedzictwie kulturowym oraz wyjątkowych walorach przyrodniczych i krajobrazowych Wisły i jej doliny. Najbliższy pokaz filmu odbędzie się w Sandomierzu 21 lipca o godz. 19.30 (Bulwar im. J. Piłsudskiego) z udziałem Ewy Ewart i Wiktora Strumiłło.

Wisła, najdłuższa rzeka Polski i zlewiska Morza Bałtyckiego, to wyjątkowy skarb w skali kraju i Europy. Jej naturalny, w większości nieuregulowany bieg tworzy cenne siedliska dla różnorodnej flory i fauny. Przyroda Wisły jest zróżnicowana – od piaszczystych wysp po rzadkie lasy łęgowe. Ta różnorodność czyni Wisłę, zwaną Królową Polskich Rzek, bezcennym rezerwuarem bioróżnorodności. Wzdłuż Wisły utworzono ponad 50 obszarów chronionych, w tym obszary Natura 2000, rezerwaty i parki krajobrazowe. Wisła jest schronieniem dla wielu rzadkich gatunków ptaków, w tym zagrożonych wymienionych w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt. Dla ochrony tego cennego przyrodniczo obszaru, dolina Wisły została włączona do sieci Natura 2000.